Oświetlenie architektoniczne w aranżacji elewacji budynków

Oświetlenie zewnętrzne to już nie tylko technika oświetleniowa, która skupia w swoich arkanach jedynie zawodowych elektryków, którzy dbają o prawidłowe połączenie instalacji elektrycznej. Współcześnie światło stało się elementarnym narzędziem w dziedzinie sztuki. Aranżacja światłem to coraz popularniejszy trend w branży oświetleniowej, co więcej, istniał on od zawsze, jednak od niedawna wyszedł poza prywatne ogrodzenia domów i stał się jedną z ulubionych technik rozświetlania elewacji i budynków współcześnie kultowych.

Czym jest zjawisko iluminacji?

Zjawisko iluminacji, w znaczeniu oświetleniowym, to zarówno wewnętrzne, jak i zewnętrze wyeksponowanie kluczowych detali, stworzenie odpowiedniego nastroju, a nawet zbudowanie świetlistych obrazów, gry świateł i cieni, przy wykorzystaniu sztucznego oświetlenia.
Sposobów na rozświetlenie elewacji nocą, bądź nadanie jej zupełnie nowego oblicza po zachodzie słońca, jest kilka. Najczęściej do uzyskania pożądanych efektów iluminacji architektonicznej jeszcze w latach 90 stosowano lampy sodowe, których środowiskiem wyładowczym były opary sodu.

Ze względu na wyższy stopień oszczędności energetycznej wyparły one zupełnie lampy rtęciowe.
Pomarańczowo-żółta barwa światła emitowana przez lampy sodowe zaburzała kolory otoczenia, dlatego sukcesywnie wypierana jest przez emitujące czystą, białą barwę lampy metalohalogenkowe, których środowisko wyładowcze to np. brom lub jod. Postęp technologiczny doprowadził do stworzenia oświetlenia, które do złudzenia przypomina naturalne światło słoneczne, które idealnie odwzorowuje barwy otoczenia wg wskaźnika CRI na poziomie 98 (skala Colour Rendering Index obejmuje zasięg od 0- światło monohromatyczne, do 100- światło naturalne; według definicji skali im wyższy współczynnik CRI tym lepsze odwzorowanie barw naturalnych).

Modele oświetlenia zewnętrznego

Oświetlenie zewnętrzne to nie tylko oprawy najazdowe stosowane na podjazdach czy reflektory z czujnikiem ruchu ponad bramą garażową. To także ozdobne, klasyczne kinkiety natynkowe montowane bezpośrednio na fasadach budynków lub naświetlacze czy reflektory, których strumień światła podlega stałej regulacji zarówno pod kątem jego natężenia, co kierunku. Tego typu oświetlenie z powodzeniem odnajdziemy przy prywatnych posesjach domków jednorodzinnych, jak i w miejscach publicznych jako element architektury miejskiej. W jednym, jak i w drugim przypadku poza pierwotną funkcją jaką spełniać ma oświetlenie, głównym jej zadaniem jest zagospodarowanie przestrzeni dekoracyjnej i aranżacyjnej oświetlanych budynków. Światło ma to do siebie, że mnogość jego wyboru na rynku pozwala na ciekawe zastosowanie w zależności od wizji samego pomysłodawcy oraz stworzenie unikatowego obrazu, który skutecznie podkreśli nawet najdrobniejszy motyw.

W zależności od efektu, jaki pragniemy osiągnąć wyróżnić możemy dwa podstawowe modele oświetlenia fasad, które ze względu na swoją specyfikę w różny sposób wpływają na budowanie nastroju elewacji i to właśnie w dużej mierze do ich konstrukcji powinny zostać dopasowane.

Model zalewowy to sposób oświetlenia budynków bądź innych obiektów statycznych, który chronologicznie jako pierwszy zagościł w trendach architektury świetlnej. W praktyce, jest to kompleksowe podkreślenie całej oświetlanej bryły jednolitym światłem. Oczywiście istnieje możliwość dowolnego ustawienia zakresu oświetlenia, może on obejmować obszar od poziomu fundamentów aż po wieńczące ścianę budynków gzymsy, bądź skierowany ponad linią cokołów i sięgając do poziomej linii gzymsu piętra.

Model punktowy to sposób oświetlenia akcentującego poszczególne elementy. W architekturze najczęściej stosowany do podkreślenia detali w postaci kolumn czy ozdobnej rzeźby elewacji pod gzymsami okien lub pomiędzy nimi. Punktowe skierowanie światła ma zazwyczaj na celu wyostrzenie fragmentu a w przypadku elewacji płaskich- pozbawionych detali- stworzenia jej nocnego obrazu, które nierzadko odbiega od jej pierwotnego wyglądu.

W aranżacji modelowej wykorzystuje się lampy, których oprawy posiadają wysoki stopień ochrony przed szkodliwym działaniem warunków atmosferycznych.
Poza rodzajem lampy istotny jest także wybór właściwej barwy światła.

Barwa światła w oświetleniu aranżacyjnym

Najczęściej używanym źródłem światła jest oświetlenie LED. Ze względu na energooszczędność reflektorów wyposażonych w diody, a nie klasyczne lampy żarowe, wraz z rozwojem techniki umożliwiły podniesienie jakości oświetlenia, jak i jego dowolną manipulację pozwalając na realizację innowacyjnych projektów aranżacyjnych. Dodatkowo linia oświetlenia ledowego pozwala na dowolny wybór barwy światła- od oświetlenia RGB, przez strumienie imitujące naturalne światło zachodzącego słońca, po chłodną barwę światła dziennego.

Klasyczna barwa światła wybierana do iluminacji przy wykorzystaniu reflektorów i naświetlaczy o szerokim kącie padania światła (180 stopni) to ciepło biały lub biały odcień strumienia. Pozwala on na zbudowanie miękkiej i plastycznej atmosfery. Im barwa światła jest chłodniejsza lub zbliżona do światła naturalnego tym efekt wyeksponowania detali elewacji jest mocniejszy.
Barwa biała niesłusznie kojarzona jest jedynie z chłodnym jej odcieniem. Mówiąc o temperaturze światła do dyspozycji mamy jej 3 główne rodzaje, które powinny zostać dobrane w zależności od naszych potrzeb oraz czynności, które będą wykonywane przy ich świetle. Mowa o barwie białej zimnej, która jak już wspomnieliśmy doskonale podkreśla detale, wprowadza odświeżający efekt wewnątrz pomieszczeń. Barwa neutralna to światło imitujące dzienne promienie słoneczne przeznaczona głównie do pracy, poprawia koncentrację. Barwa ciepła to przyjemna emisja światła, które nadaje pomieszczeniu relaksacyjną aurę, odpręża i pozwala odpocząć zmęczonym oczom. Poniżej prezentujemy zakres temperatury światła z wartościami jej oznaczenia (kelwiny), dzięki czemu łatwo dobierzesz idealne źródło do własnych potrzeb.

Jeżeli zależy nam na kompleksowości wykorzystanego naświetlacza warto wybrać ten, którego spektrum działania pozwala na szeroki wachlarz możliwości, zarówno ustawienia pod kątem montażu, co możliwość dowolnego skierowania światła. Dzięki liniowemu ułożeniu kilku reflektorów znajdujących się w podłużnej oprawie o wysokim stopniu ochrony IP, system sterowania takim oświetleniem pozwoli na jednorodne ustawienie parametrów, a kompatybilność z innymi narzędziami w postaci czujników ruchu i zmierzchu umożliwi płynne działanie w wielu funkcjach. Idealnym przykładem w tym wypadku jest zastosowanie naświetlacza LED tzw. wall-washer, który sprawdza się podczas zalewowego oświetlania obiektów architektonicznych, wewnątrz budynków a także w oświetleniu scenicznym. Przykładem tego typu naświetlacza są lampy marki Osram- Noxlite LED, które zostały atrakcyjnie zaprojektowane i wyposażone w wysokiej jakości diodę LED typu high Power, która pozwala na skuteczne stworzenie intensywnego zjawisku iluminacji.

Mówiąc o barwie światła w kontekście aranżacji przestrzeni zewnętrznej nie sposób nie wspomnieć o nowatorskim wykorzystaniu oświetlenia ledowymi diodami RGB. Coraz większym powodzeniem cieszy się stosowanie kolorów abstrakcyjnych, nawet w przypadku oświetlenia fasad zabytkowych budynków lub konstrukcji stalowych obiektów industrialnych, mostów czy rzeźb miejskich. Często stosowane są czerwone, zielone lub niebieskie światła punktowe do rozświetlania wieżyczek, biforium czy innych detali wieńczących górne partie budynków. Nierzadko zdarza się łączenie ich bądź przeplatanie różnych barw świateł. Często by urozmaicić nocny krajobraz miasta stosowany jest model zalewowy w odcieniach np. intensywnego różu lub niebieskiego. W zależności od wykorzystywanego modelu naświetlacza możliwe jest zdalne sterowanie oświetleniem w postaci pilota lub jego zaprogramowanie w systemie pamięci. W takim przypadku projekt oświetlenia może przewidywać czasową zmianę barwy światła, jej mruganie lub ciągłe przenikanie barw znajdujących się w lampie diod.