Oświetlenie awaryjne – kiedy i dlaczego należy wykonać przegląd?

Urządzenia przeciwpożarowe a prawo

Definicja urządzeń przeciwpożarowych została wskazana w § 2 ust. 1 pkt 9 rozporządzenia Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji w sprawie ochrony przeciwpożarowej budynków, innych obiektów budowlanych i terenów (Dz. U. Nr 109, poz. 719) i wygląda ona następująco:

„[przez urządzenia przeciwpożarowe należy rozumieć] urządzenia (stałe lub półstałe, uruchamiane ręcznie lub samoczynnie) służące do zapobiegania powstaniu, wykrywania, zwalczania pożaru lub ograniczania jego skutków, a w szczególności: stałe i półstałe urządzenia gaśnicze i zabezpieczające, urządzenia inertyzujące, urządzenia wchodzące w skład dźwiękowego systemu ostrzegawczego i systemu sygnalizacji pożarowej, w tym urządzenia sygnalizacyjno-alarmowe, urządzenia odbiorcze alarmów pożarowych i urządzenia odbiorcze sygnałów uszkodzeniowych, instalacje oświetlenia ewakuacyjnego, hydranty wewnętrzne i zawory hydrantowe, hydranty zewnętrzne, pompy w pompowniach przeciwpożarowych, przeciwpożarowe klapy odcinające, urządzenia oddymiające, urządzenia zabezpieczające przed powstaniem wybuchu i ograniczające jego skutki, kurtyny dymowe oraz drzwi, bramy przeciwpożarowe i inne zamknięcia przeciwpożarowe, jeżeli są wyposażone w systemy sterowania, przeciwpożarowe wyłączniki prądu oraz dźwigi dla ekip ratowniczych”.

Z powyższej definicji jasno wynika, że oświetlenie awaryjne wchodzi w skład urządzeń przeciwpożarowych. Prawo określa także, że urządzenia te powinny być wykonane zgodnie z projektem uzgodnionym przez rzeczoznawcę do spraw zabezpieczeń przeciwpożarowych, a warunkiem, który musi być spełniony, by urządzenia zostały oddane do użytkowania, jest przeprowadzenie odpowiednich badań potwierdzających ich odpowiednie działanie. W § 3 czytamy także, że urządzenia powinny być poddawane kontroli i konserwacji, które powinny być przeprowadzane w czasie wskazanym przez producenta, ale nie rzadziej niż raz na rok.

Wymagania związane z oświetleniem awaryjnym

Oświetlenie awaryjne wpływa na bezpieczeństwo osób znajdujących się w danym budynku w czasie niespodziewanych i niebezpiecznych sytuacji typu pożar bądź awaria oświetlenia podstawowego. By oświetlenie mogło pełnić swoją funkcję, musi spełniać odpowiednie wymagania.

Pierwszym wymogiem jest konieczność umieszczania oświetlenia awaryjnego przynajmniej 2 m nad podłogą, by światło skutecznie oświetlało jej powierzchnię. Istotne jest również, by oprawa awaryjna znajdowała się nad każdym wyjściem ewakuacyjnym.

Oświetlenie musi być także zamontowane przy znakach bezpieczeństwa, nad stopniami schodów, przy zakrętach i skrzyżowaniach korytarzy, a także w każdym miejscu, gdzie zmienia się ich kierunek. Oświetlone muszą być także punkty pierwszej pomocy oraz miejsca, w których znajdują się urządzenia przeciwpożarowe typu gaśnica.

Należy także podkreślić, że czas pracy oświetlenia awaryjnego drogi ewakuacyjnej powinien być nie krótszy niż 1 godzina, gdyż pozwala to, na bezpiecznie wydostanie się osób znajdujących się w budynku na zewnątrz.

Przegląd oświetlenia awaryjnego

Kontrolą i nadzorem oświetlenia awaryjnego powinien zajmować się właściciel budynku lub administrator przez niego powołany, który ma odpowiednie kompetencje do wykonywania prac konserwacyjnych instalacji alarmowej.

W każdym budynku, w którym znajduje się instalacja oświetlenia alarmowego, powinien być prowadzony dziennik, w którym należy zapisywać daty oraz szczegóły związane z kontrolą oświetlenia. W prowadzonym dzienniku koniecznie musi się znajdować projekt bądź schemat usytuowania poszczególnych elementów oświetlenia awaryjnego wraz z określeniem natężenia emitowanego przez nich światła. Informacje na temat nowych urządzeń wchodzących w system oświetlenia awaryjnego należy na bieżąco aktualizować. Do systemów oświetleniowych mogą być podłączone automatyczne urządzenia testujące i w takim przypadku przeglądu należy dokonywać co miesiąc, a raport umieszczać w dzienniku. Z kolei, jeśli zastosowano inny system testujący, kontrola powinna się odbywać codziennie i notka z przeprowadzonych działań musi zostać zapisana w dzienniku. Coroczne przeglądy muszę być przeprowadzane przez uprawnione do tego osoby.

Test codzienny, miesięczny, roczny – na czym polega każdy z nich?

Kontrola, która odbywa się codziennie, polega na wzrokowym sprawdzeniu stanu instalacji oświetlenia awaryjnego i na ocenie, czy system nie wymaga przetestowania.

Test miesięczny opiera się na symulacji uszkodzenia zasilania podstawowego – sprawdzana jest więc każda oprawa awaryjna LED (jeśli takie są wykorzystywane) i znaki bezpieczeństwa, a w szczególności to, czy system oświetlenia awaryjnego, po włączeniu zasilania podstawowego powróci do normalnego trybu pracy. Jeśli natomiast wykorzystuje się automatyczne urządzenia testujące, test miesięczny polega na rejestrowaniu wyników chwilowych testów.

W przypadku testu odbywającego się raz na rok, przy wykorzystaniu automatycznych urządzeń testujących należy rejestrować efekty pełnych znamionowych kontroli czasu podtrzymania. Gdy wykorzystywane są inne systemy testowe, podobnie jak w przypadku testu miesięcznego, przeprowadza się symulację awarii zasilania głównego, która powinna trwać tyle, by można było sprawdzić autonomię oświetlenia awaryjnego podaną przez producenta.

W budynkach, w których znajduje się mnóstwo osób, w czasie wybuchu pożaru lub awarii zasilania podstawowego nietrudno o panikę. Oświetlenie awaryjne ma zatem duży wpływ na bezpieczeństwo, gdyż pomaga wydostać się z budynku. Okazuje się więc, że zwykła oprawa awaryjna, dzięki której znajdziemy drogę do wyjścia, może uratować nam życie. To dlatego należy ściśle przestrzegać terminów kontroli instalacji oświetlenia awaryjnego.