Oświetlenie do sauny

Zimna, skuta lodem Skandynawia sprzed 2000 lat to w kontekście historii kąpieli saunowej ostatni, choć najbardziej intensywny, etap rozwoju tej tradycji. Mówiąc o historii sauny cofnąć należy się do VIIw. p.n.e. i azjatyckich ludów znad Morza Czarnego- Scytów.

Począwszy od tych koczowniczych ludów zamieszkujących tereny współczesnego Iranu, przez tereny Ukrainy i Polski zamieszkiwane przez ludy słowiańskie, kończąc na mroźnej północy, zjawisko rozwoju kąpieli saunowej występuje wręcz równolegle o czym dowodzą badania archeologiczne, jednak na każdym ze wspomnianych terenów sauna przybierała początkowo inną formę.

Rozwój saun

Pierwotnie, sauny miały zupełnie inne znaczenie niż współcześnie. Starożytne ludy wykorzystywały rozgrzane kamienie w celu ogrzania pomieszczeń przed mroźnymi nocami. W przypadku Scytów wykorzystywane było kamienne palenisko, które posypywano śniegiem w celu uzyskania pary, która podnosiła temperaturę w otoczeniu.

W Skandynawii natomiast zamiast kamieni, częściej wykorzystywano drewno, dlatego pierwsze sauny fińskie miały charakter dymny (Savu). Celem zakładania domowych wędzarni, było nie tylko ogrzanie zimnych pomieszczeń, ale również oczyszczenie przestrzeni w celu zachowania odpowiedniej higieny.

Z czasem pomieszczenia z piecem zaczęto oddzielać od części mieszkalnej, by w XIXw. przyjęły kształt nam obecnie znany.

Rozwój sposobu wykonywania saun głównie uzależniony był od rozwoju technologii. Początkowo wykorzystywany kamień i drewno dzisiaj określimy mianem sauny tradycyjnej, podczas gdy alternatywą dla obu tych materiałów stało się wykorzystywanie piecyków elektrycznych lub czerwonych strumieni świetlnych.

Rodzaje sauny

Obecnie mówić możemy o kilku rodzajach saun. Różnice pomiędzy nimi dotyczą przede wszystkim wyposażenia, a także warunków mikroklimatycznych, które w nich zachodzą. Działanie każdej sauny jest inne, choć każda z nich ma charakter zdrowotny oraz wpływać ma na polepszenie naszego samopoczucia. Co ważne, w zależności od tego, który rodzaj sauny wybierzemy, zarówno jej konstrukcja, jak i wyposażenie będzie różne.

Sauna sucha, znana jako szwedzka lub fińska charakteryzuje się najwyższymi temperaturami (pomiędzy 80-100 stopni Celsjusza) i proporcjonalnie niskim poziomem wilgotności powietrza do 15%. Wysoka temperatura w saunie uzyskiwana jest za pomocą pieca z rozgrzanymi kamieniami, których nie polewa się wodą!

Sauny suche budowane są przede wszystkim z drewna z uwagi na specyfikę nagrzewania się tego materiału, który w temperaturze 100 stopni dopiero rozpoczyna etap odparowywania wody, a do zapłonu potrzebuje temperatury bliskiej 400 stopniom.

Maksymalny czas przebywania w saunie fińskiej jaki jest zalecany to 15 min.

Sauna mokra, to zmodyfikowana sauna sucha, w której w trakcie rytuału rozgrzane kamienie polewane są wodą. Z uwagi na jej charakter oraz sposób użytkowania, temperatura wewnątrz sauny nie przekracza 90 stopni Celsjusza przy równoczesnym podniesieniu wilgotności powietrza do 40%.

Podczas rytuałów do wody, którą polewane są kamienie, można dodać kilka kropel aromatycznych ziół, mięty, anyżu czy lawendy.

Rytuały w saunie mokrej i parowej przebiegają zazwyczaj w 3 etapach. Jeden cykl saunowy składa się z rozgrzania ciała w kabinie saunowej, schłodzenia go zimnym prysznicem, następnie odpoczynku. Odpoczynek powinien trwać dokładnie tyle samo, co pobyt w kabinie.

Sauna parowa, potocznie nazywana łaźnią rzymską, to alternatywa dla obu powyższych. W saunie parowej temperatura rzadko przekracza 60 stopni Celsjusza, a wilgotność powietrza utrzymywana jest na bardzo wysokim poziomie, często dochodzącym nawet do 100%. Z uwagi na wysoki poziom wilgotność odczuwalna temperatura wewnątrz kabiny saunowej jest o wiele wyższa niż w rzeczywistości.

Tak wysoki poziom wilgotności w saunie osiąga się przy wykorzystaniu dodatkowych parowników umieszczonych w podłodze. Dodatkowo, z uwagi na charakter sauny parowej oraz bardzo wysoki poziom wilgotności, do jej budowy nie można wykorzystywać drewna. Drewno posiada tendencje do pochłaniania znacznej ilości wilgoci, dlatego przy takim stężeniu mogło by dojść do jego puchnięcia.

Do budowy sauny parowej najczęściej wykorzystuje się różnego rodzaju płytki ceramiczne, hartowane szkło, a także tworzywo sztuczne, z którego najczęściej wykonywane są akcesoria wewnętrzne- ławy i leżaki.

Łagodniejszym odpowiednikiem łaźni rzymskiej jest tzw. caldarium. Temperatura pary nie przekracza 45 stopni zachowując proporcjonalną wilgotność powietrza na poziomie 40%. To idealne warunki do wykonywania seansów aroma i chromoterapii (koloroterapia).

Jednym z najnowocześniejszych modeli sauny, która jest odpowiednia w dużej mierze dla wszystkich osób, które posiadają przeciwwskazania do korzystania z sauny tradycyjnej, są kabiny infrared. Ta nowoczesna sauna do ogrzania kabiny wykorzystuje wiązki promieniowania podczerwieni, dzięki którym możliwe jest osiągnięcie temperatury około 45 stopni Celsjusza. Infrasauna bardziej przypomina naturalne działanie promieni słonecznych, dlatego naturalnie podnosi temperaturę naszego ciała, zwiększając krążenie, które odpowiada za szereg prozdrowotnych funkcji.

Lampy emitujące wiązki podczerwieni opierają się na zasadach fizyki, a ich wybór został dopasowany do właściwości penetracji głębokich warstw skóry. Lampy IR emitujące wiązki o długości fali do 15 000nm nie tylko ogrzewając głębokie warstwy skóry, ale również mięśnie i narządy wewnętrzne. Wykorzystanie promieniowania podczerwonego jest jednym najbardziej naturalnych sposobów ogrzewania i relaksacji. Z uwagi na charakter wiązki, emitowane światło w saunie infrared odpowiada w 40% promieniowaniu słonecznemu, bez udziału szkodliwego promieniowania UV.

Warto również wspomnieć, że w saunie infrared temperatura otoczenia rzadko przekracza 55 stopni, które uważane jest za najlepszą temperaturę przy leczeniu reumatyzmu, zapaleniu oskrzeli, bólów głowy, odchudzaniu czy walki z cellulitem.

Ostatni rodzaj sauny, który często wykorzystywany jest w strefach SPA i odnowy biologicznej to model sauny bio, która funkcjonuje podobnie jak sauna sucha, zachowując stałą temperaturę nieprzekraczającą 60 stopni Celsjusza przy zachowaniu wilgotności powietrza na poziomie 40%. Podstawą konstrukcji sauny jest najczęściej drewno, a z uwagi na charakter mikroklimatyczny możliwe jest wykorzystanie diod LED, w tym również RGB.

W zależności od rodzaju sauny (sucha, mokra, parowa, infrared czy bio) wykorzystywane jest różne oświetlenie. Różnica wynika przede wszystkim z parametrów ochrony i szczelności opraw, które powinny zostać dopasowane do warunków znajdujących się wewnątrz kabiny- odpowiednio do temperatury, jak i poziomu wilgotności.

Z uwagi na techniczne parametry oraz warunki panujące w saunie, przy wyborze lamp nie występują znaczne różnice. Wybierając oświetlenie do sauny należy zwrócić szczególną uwagę na stopień szczelności oprawy IP. W tym względzie minimalna wartość nie powinna przekraczać IP54.

Więcej informacji o oświetleniu sauny i basenu

W przypadku saun tradycyjnych nie montujemy oświetlenia w suficie. Warunki panujące w saunie wymuszają na konstruktorach rozmieszczenie punktów oświetleniowych minimalnie 30cm od sklepienia sauny. Również z uwagi na charakter opraw, nie najlepszym wyborem do oświetlenia sauny jest wybór lamp LED. Diody elektroluminescencyjne pozostają wrażliwe zarówno na działanie bardzo wysokich temperatur, a także ich silne wahania. Warunki panujące w saunie znacząco wpływają na osłabienie żywotności LED. Nie oznacza to jednak, że lampy tego typu nie są stosowane wcale. Lampy LED umieszczane są w dolnych częściach kabin saunowych- zarówno w postaci świecących oczek w części podłogowej, a także w formie taśm LED umieszczonych poniżej linii siedzisk.

Choć w saunach tradycyjnych oświetlenie LED jest rzadko spotykane, możliwości jakie dają diody LED z powodzeniem wykorzystywane są w saunach, których sposób funkcjonowania umożliwia ich bezpieczny montaż i funkcjonowanie. Oświetlenie RGB, które wykorzystuje diody LED jest doskonałym sposobem na oświetlenie sauny typu bio oraz we wspomnianych wyżej caldariach (wg zaleceń producenta oświetlenia, jeśli dioda odporna jest na działanie temperatury w zakresie od – x do +60 stopni). Sauny naturalne przy dodatkowym wyposażeniu oświetleniowym są doskonałym miejscem na przeprowadzanie rytuałów relaksacyjnych- aromaterapii połączonej z koloroterapią.