Oświetlenie mieszkania- kompleksowa instalacja elektryczna

Prawidłowo wykonana instalacja elektryczna wewnątrz pomieszczenia budowlanego zapewnia ochronę przed zagrożeniem porażenia prądem elektrycznym, przeciążeniem, zwarciami, mogącymi wywołać niebezpieczeństwo pożarowe, przepięciami pochodzącymi od wyładowań atmosferycznych, a także wskutek nieodpowiednio dopasowanych elementów instalacji, które nie odpowiadają standardom przewodnictwa lub odprowadzania ciepła z instalacji. Bezpieczeństwo i funkcjonalność instalacji to nie jedyne aspekty, które wymagają uwagi i wykonania właściwego projektu, zgodnego z normami technicznymi. Ważne przy tym jest estetyczne wykonanie instalacji, które pozwoli na zbudowanie nie tylko bezpiecznej, ale i pięknie wyglądającej przestrzeni.

Według statystyk prowadzonych przez izby kontroli, na przestrzeni 30 lat ilość wypadków śmiertelnych spowodowanych porażeniem prądem (wadliwością instalacji) spadła z 9.5 do 4.3 (2005) a tendencja odnotowywana jest nadal spadkowa. W porównaniu do innych krajów Europy Zachodniej nadal jest to liczba prawie o 2/3 wyższa. Kolejnym badaniem było stwierdzenie, gdzie przypada najwięcej przypadków zgonów spowodowanych porażeniem prądem. W 90% przypadków do śmiertelnych porażeń dochodzi przede wszystkim w domach i mieszkaniach prywatnych, w których nierzadko instalacje wykonywane są przez elektryków-amatorów bez odpowiednich kwalifikacji lub uprawnień technicznych (co w obliczu prawa jest nielegalne i podlega karze pozbawienia wolności od 3 miesięcy do 5 lat). Przyczyna wypadków spowodowanych przez wadliwą instalację jest zazwyczaj nieodpowiednie jej przygotowanie pod względem rodzaju wykorzystanych materiałów lub brak/ zapewnienie niewystarczającej ochrony przed tego typu zagrożeniem.

Instalacja elektryczna- specyfika

Instalacja elektryczna to niskonapięciowy zespół urządzeń elektrycznych, który obejmuje takie elementy jak przyłącza i złączki, kable i przewody doprowadzające, tablice rozdzielcze, instalacje odbiorcze, a także urządzenia zabezpieczające, ochronne, a także sterujące. W zależności od rodzaju możemy wyróżnić instalacje siłową lub oświetleniową. Każda z nich może występować w różnych rodzajach pomieszczeń (instalacja przemysłowa i nieprzemysłowa), co za tym idzie opiera się na różnych wymogach technicznych, które powinny zostać spełnione. Kolejny podział wykonywanej instalacji elektrycznej to sposób jej wykonania. W dużej mierze zależy on od stanu wyjściowego obiektu, czy jest to nowo budowany dom, wtedy projekt budynku łączy się z projektem instalacji, który zazwyczaj zakłada montaż podtynkowy lub wtynkowy bez konieczności ingerowania w struktury ścian, podług czy sufitów. W przypadku tworzenia nowej instalacji elektrycznej, zazwyczaj naruszenie wyglądu ścian, ich struktura musi zostać uszkodzona choć częściowo, chociaż istnieje możliwość montażu natynkowego przy wykorzystaniu estetycznie wyglądających profili montażowych, w których ukryte zostaną kable i przewody.

Tworząc schematy instalacji elektrycznej domu kluczowe są trzy elementy, właściwe i bezpieczne połączenie instalacji, zapewnienie wysokich standardów funkcjonalności instalacji uwzględniając wytyczne oraz wymagania jej użytkowników, kończąc na estetycznym wykonaniu. Rzadko myśląc o kupnie domu lub projektu powtarzalnego właściciele zwracają uwagę na stan oraz schemat instalacji elektrycznej. Często projekty przygotowywane były kilka- kilkanaście lat temu, i o ile naturalnym dla współczesnych, certyfikowanych fachowców wykorzystanie innych materiałów, o tyle często sam użytkownik nie jest świadomy tego, że współczesne wykorzystuje się o wiele więcej urządzeń elektrycznych, a także, że nasze standardy i oczekiwania względem oświetlenia, również uległy zmianie.

Rozmieszczenie gniazd a także punktów oświetleniowych powinno być zaplanowane już na etapie projektowania, uwzględniając rodzaj urządzeń, które zostaną do nich bezpośrednio przyłączone. W zależności od metrażu elektryk powinien wykonać rysunek, na którym rozlokuje ilość obwodów (przy powierzchni około 80 m2 ilość obwodów wynosi około 6-8; do jednego obwodu tego typu liczba opraw oświetleniowych nie powinna przekroczyć 20, a w przypadku gniazd wtyczkowych- 10). Moc urządzeń, które znajdą się w jednym obwodzie nie powinna przekraczać 3,5 kW.

Przyłącza energetyczne

Do każdego domu czy mieszkania doprowadzona jest energia elektryczna pobierana od głównego dystrybutora energetycznego. Doprowadzenie energii do lokalu może zostać wykonane za pomocą przyłącza ziemnego- kablowego, kiedy kable doprowadzające są poprowadzone w ziemi lub napowietrznego, którego kable rozciągane są pomiędzy słupem energetycznym a ścianą elewacyjną budynku. Docierająca do budynku energia przechodzi przez skrzynkę z bezpiecznikami, po czym rozchodzi się na dwa obwody- jeden, który dostarcza energię konieczną do oświetlenia głównego, drugi, dostarczający energię do gniazdek elektrycznych. Wykorzystana energia przepływa przez licznik wyposażony w specjalny zegar.

Przewody

Każdy obwód instalacyjny został wyposażony w dwie linie- jedną doprowadzającą energię elektryczną do gniazdek i urządzeń oraz drugi przewód zerowy, którym prąd powraca do źródła. Często w nowoczesnych instalacja wprowadzany jest dodatkowy przewód uziemiający, który w przypadku uszkodzenia instalacji pozwala na bezpieczne odprowadzenie prądu. Dodatkowo, kluczowym elementem, który zabezpiecza sieć są bezpieczniki, za pośrednictwem których prąd dociera do gniazdek. Te automatyczne wyłączniki wyłączają dopływ energii w momencie przeciążenia obwodu. W zależności od ich rodzaju, bezpiecznik może ulec stopieniu przejmując nadwyżkę energetyczną instalacji lub w przypadku bezpieczników automatycznych- wyłączy dopływ.

Kolejnym elementem właściwym dla dobrze wykonanej instalacji elektrycznej jest miejsce poprowadzenia przewodów. Należy uwzględnić w tym wypadku- charakterystykę miejsca, właściwie jego przeznaczeni funkcjonalne. W przypadku kuchni, łazienki lub miejsc przeznaczonych na warsztat, w których występuje spora liczba urządzeń wykorzystujących dużą część energii, często wykonując pracę w tym samym czasie, wymagana jest instalacja obwodów trójfazowych wykonanych z pięciożyłowych przewodów  o przekroju od 1,5 do 2,5mm2.

Tak jak wspomnieliśmy, w zależności od sposobu montażu, przewody mogą być instalowane w różny sposób. Klasycznie, podtynkowe instalacje opierają się na wykonaniu żłobienia w strukturze ściany (2-2,5cm), w które zostaje wprowadzony przewód w specjalnej rurce montażowej (peszel), następnie przykryte warstwą tynku. W przypadku bezpośredniego ułożenia przewodów wielożyłowych, najczęściej wykorzystuje się przewody płaskie w podwójnej izolacji (YDYp). W miejscach, w których obwód rozdziela się montowane są specjalne puszki izolacyjne, w których znajdują się złącza przewodów.

W przypadku montażu natynkowego, który jest najmniej inwazyjny w porównaniu do innych metod reorganizacji instalacji elektrycznej wykorzystuje się estetyczne profile montażowe, które doprowadzają przewody do właściwych punktów. Korytka instalacyjne dostępne są w wielu formach, zarówno pod względem kolorystyki, jak i samego materiału. Najważniejszym elementem, na który należy zwrócić szczególną uwagę jest stopień przewodnictwa danego materiału, jak i rozkładania ewentualnego ciepła wytwarzanego podczas przewodzenia.

Sam przekrój przewodu powinien zostać dopasowany indywidualnie pod kątem urządzeń, które zostaną podłączone do obwodu. Zbyt duża średnica przewodu, może spowodować wygenerowanie wysokich kosztów wliczonych, za mała natomiast może skutkować przeciążeniem linii, co za tym idzie stanowi realne zagrożenie bezpieczeństwa, wystąpieniem spięć, a nawet pożarów spowodowanych wadliwą instalacją elektryczną.

Gniazda wtykowe w pomieszczeniach użytkowych

Kluczowym elementem podczas tworzenia instalacji jest prawidłowe rozlokowanie gniazdek wtykowych. Aby instalacja w naszym domu spełniała wysokie standardy funkcjonalności należy ją odpowiednio przemyśleć, zwłaszcza pod względem ilości. Oczywiście, jeśli sprawa dotyczy wymiany instalacji, kiedy pomieszczenia już zostały zaaranżowane można to łatwo skorygować, w przypadku nowych pomieszczeń przyjmuje się zazwyczaj liczbę statystyczną w zależności od powierzchni pomieszczenia (co najmniej 1 gniazdo na każde 4-6m2).

W nowoczesnej instalacji wszystkie gniazdka wtykowe montowane są na wysokości 30cm ponad linią podłogi. W pokojach tego typu gniazdka pojedyncze lub wielowtykowe najlepiej umieścić w okolicach drzwi wejściowych, przy oknie a także w głębi pokoju, w celu podpięcia niezbędnego sprzętu- komputera, telewizji lub sprzętu grającego. Z uwagi na szeroką ofertę gniazdek można ich rodzaj dopasować swobodnie do każdego aranżowanego miejsca. Stylowa oferta gniazdek Berker to szeroki wybór od klasycznych białych gniazdek pojedynczych, przez elegancką kolekcję gniazdek klasycznych lub zachowanych w stylu retro oryginalnych kolorowych włączników z poziomym przełącznikiem.

Każde pomieszczenie charakteryzuje się inna specyfiką funkcjonalności. W przeciwieństwie do pomieszczeń typu salon lub sypialnia, w kuchni z uwagi na większą liczbę urządzeń elektrycznych (lodówka, chłodziarka, mikrofalówka, czujniki i ekspresy, roboty kuchenne, a także kuchenki elektryczne) wymagana jest większa liczba gniazdek i kontaktów. Aby podnieść funkcjonalność i ułatwić dostęp do nich, gniazdka wtykowe montowane są na wysokości 85-115cm ponad linią podłogi. Popularne również stają się gniazdka blatowe, a także te zlokalizowane w spodniej części szafek kuchennych. Aby zapewnić bezpieczeństwo tych miejsc najczęściej w instalacji wykorzystuje się gniazdka bryzgoszczelne, które zostały wyposażone w specjalne klapki wykonane z wysokiej jakości materiałów termoplastycznych, które zabezpieczają gniazdo przed przedostawaniem się do środka wody lub innych substancji.

Wspomniane gniazda blatowe, które umieszczone są na funkcjonalnych listwach to doskonały sposób na zagospodarowanie przestrzeni instalacyjnej zwłaszcza, jeśli zależny nam na nowoczesnym wyglądzie. Przykładem gniazdek tego typu są produkty marki Bachmann, które zostały wyposażone w specjalny mechanizm, który przesłania gniazdka, kiedy te pozostają nieużywane.

Kolejnym pomieszczeniem, które wymaga szczególnej troski, jeśli mowa o instalacji gniazdek, jest łazienka. Z uwagi na duży stopień wilgotności tego miejsca konieczne jest stosowanie gniazdek o wysokim stopniu szczelności, co najmniej IP-44 [więcej o oznaczeniach opraw], a także jak w przypadku gniazdek w kuchni powinny one zostać wyposażone w specjalne, ochronne klapki, które zabezpieczą wnętrze instalacji. Gniazdka w łazienkach montowane są na wysokości około 1,4m, ponad linią urządzeń sanitarnych- umywalek, wanien, a także linii doprowadzenia wody oraz baterii dopuszczających wodę. Gniazdka w łazience zazwyczaj zlokalizowane są blisko lustra w celu podpięcia suszarki, lokówki czy też golarki. Kolejne dla podłączenia piecy funkcyjnych, bojlerów oraz sprzętu AGD– pralek i suszarek.