Oświetlenie powierzchni handlowych

Oświetlenie powierzchni handlowych, tak jak i oświetlenie domów i biur, oprócz funkcji stricte użytecznej, służy dekorowaniu wnętrz. Ale o ile aranżacja pomieszczeń mieszkalnych ma jedynie cieszyć oko, o tyle odpowiednie oświetlenie sklepów może w znaczący sposób podnieść poziom sprzedaży.

Projektując systemy oświetleniowe dla sklepu należy mieć na względzie kilka detali. Dobierając odpowiednie oprawy i źródła musimy zwrócić uwagę na poziom natężenia oświetlenia dla danego pomieszczenia, udział oświetlenia dekoracyjnego w całym systemie, stopień oddawania barw oraz barwę emitowanego światła.

Projekt oświetlenia ze względu na sylwetkę sklepu

Na samym początku należy ustalić, jaki rodzaj przestrzeni chcemy oświetlić. Dzięki temu można posłużyć się matrycą do koncepcji oświetlania przestrzeni handlowych. Jest to kwadrat, gdzie oś x (pozioma) oznacza ilość przedmiotów i sposób obsługi klienta – lewa strona to szeroki asortyment z obsługą bezosobową, zaś prawa to wąski zakres produktów i obsługa osobista.

Oś y kwadratu (pionowa) dotyczy ceny i wystroju wnętrza. Na samym dole znajdują się sklepy, gdzie poziom cen produktów jest niski, a wystrój pomieszczenia ubogi. Na samej górze znajdują się sklepy z produktami drogimi i o ekskluzywnym wystroju.

Taka matryca pozwala umiejscowić super i hipermarkety w okolicy dolnego lewego brzegu, domy towarowe na samym środku, skromne sklepy osiedlowe na dole po prawej, zaś ekskluzywne salony z ubraniami na górze po prawej.

Dobór oświetlenia dla konkretnego rodzaju wnętrza

Dla różnego rodzaju sklepów natężenie światła musi być inne. W super i hipermarketach natężenie oświetlenia powinno wynosić około 750 luxów. Dla ekskluzywnych domów towarowych, pokroju Ikei, czyli samoobsługowych sklepów o wysokich cenach i ekskluzywnym wystroju, natężenie światła powinno mieścić się w przedziale 250-500lx. Dla salonów z wyższej półki oraz małych sklepów osiedlowych natężenie światła powinno mieścić się w granicach 150-200lx.

Natężenie światła jest istotne zwłaszcza ze względu na wykorzystanie oświetlenia akcentującego. Zbyt mocne oświetlenie zainstalowane w sklepach droższych, uniemożliwi podkreślenie poszczególnych produktów.

Na wcześniej przedstawioną matrycę można nanieść procentowy udział oświetlenia dekoracyjnego względem całości instalacji. Dla sklepów z osobistą obsługą, wysokimi cenami i ekskluzywnym wystrojem udział oświetlenia dekoracyjnego wynosić powinien 60%. Dlatego warto tam wykorzystać słabsze oświetlenie główne. W ekskluzywnych domach towarowych oświetlenie dekoracyjne powinno mieścić się w granicach 7-15% całości. Super i hipermarkety oraz niewielkie sklepy osiedlowe powinny być raczej pozbawione oświetlenia dekoracyjnego. Charakter oferowanych tam produktów wyklucza tego rodzaju podkreślanie asortymentu.

Oprócz stosunku oświetlenia dekoracyjnego do oświetlenia ogólnego, istotny jest także uzyskany efekt. W tym celu należy dobrać kontrast pomiędzy obiektem a tłem. Zastosowanie słabszego oświetlenia ogólnego i mocnego oświetlenia dekoracyjnego umożliwia uzyskanie w ekskluzywnych sklepach efektu teatralnego. Duży kontrast pomiędzy podkreślonym produktem a tłem powoduje, że klient od razu zwraca na niego uwagę, jest nim oczarowany.

Temperatura barwowa i współczynnik oddawania barw

W przypadku supermarketów współczynnik oddawania barw powinien wynosić powyżej 80 (skala od 0 do 100, gdzie 100 to idealne oddanie koloru). Określa to Polska norma, dotycząca oświetlenia miejsca pracy. Osiągnięcie tego poziomu jest możliwe dzięki świetlówkom trójpasmowym i oprawom świetlówkowym.

Mniejsze przestrzenie handlowe powinny być wyposażone w źródła, produkujące światło charakteryzujące się współczynnikiem CRI na poziomie minimum 85 punktów. Przykładem oświetlenia, które zaspokoi potrzeby zarówno samych sprzedawców, co klientów jest wykorzystanie żarówek Ostram Led Star. Współczynnik oddawania barw przekracza 80 punktów, a sama moc oświetlenia pozwala na żywotność żarówki wynoszącą około 15 000h stałej pracy. W zależności od potrzeb, do dyspozycji sprzedawców stworzono bogata linię żarówek Osram, które różnią się zarówno natężeniem emitowanego strumienia (co pozwala na szerokie zastosowanie w zależności od miejsca przeznaczenia), jak i temperaturę barwową- od ciepłej barwy po neutralną, odzwierciedlającą naturalne oświetlenie dzienne.

Oprócz oddawania barw istotna jest również sama barwa światła. Tutaj ma znaczenie nie tylko powierzchnia sklepu, ale i rodzaj oferowanego asortymentu. W małych sklepach z luksusowymi produktami o wysokich cenach powinno się montować źródła i oprawy, emitujące światło ciepłe – poniżej 3000K. Zapewni to przyjazną atmosferę i poczucie komfortu.

Produkty prezentowane w klimacie „aktywnym” wymagają oświetlenia neutralnego (od 3 do 4 tysięcy K), z jednoczesnym dużym natężeniem światła. Podobne wymagania mają produkty spożywcze, pokroju owoców, ryb oraz wyrobów mlecznych. Oświetlenie o wysokim natężeniu i chłodnej barwie (powyżej 4000K) stosuje się w sklepach, w których stawia się na promocje i atrakcyjne ceny – super i hipermarkety.

O czym nie zapominać?

Projektując system oświetleniowy dla przestrzeni handlowej nie można zapominać o konieczności zmiany opraw czy kierunku padania strumienia świetlnego po dokonaniu zmiany ekspozycji. Błędem jest projektowanie systemu pod jeden rodzaj urządzenia. Zmiana wystroju sklepu, przestawienie półek czy poszczególnych produktów, może doprowadzić do sytuacji, w której jakiś przedmiot będzie nie w pełni podkreślony, bądź zostanie zupełnie pominięty. Przez co klienci pomyślą, że posiada on jakiś defekt.

Błędem jest również niedostateczna ilość światła, wynikająca z założenia, że w późniejszym czasie zamontuje się dodatkowe oprawy, podkreślające asortyment. Aby stworzyć dyskretny i skromny wystrój, lepiej posłużyć się elementami wystroju o stonowanej kolorystyce, aniżeli oszczędzać na oprawach światła.

Nie warto również oszczędzać na źródłach światła. Wykorzystanie LED-ów o niskim współczynniku oddawania barw spowoduje, że klient będzie musiał wyjść ze sklepu, żeby zobaczyć, jak prezentuje się dany produkt. W najgorszym przypadku wróci do sklepu, żeby go zwrócić. Dotyczy to zwłaszcza sklepów z kosmetykami czy ubraniami, gdzie kolor ma dla klienta kluczowe znaczenie.

Błędem jest także wykorzystywanie źródeł, produkujących światło o różnej kolorystyce barwowej. Z tego rodzaju błędem można często spotkać się przy wymianie żarówek, bądź przy konserwacji opraw.

Trzeba też pamiętać o odpowiednim oświetleniu witryny, musi być ona jaśniejsza od wnętrza sklepu. Nawet jeśli we wnętrzu zadbaliśmy o każdy szczegół, źle podkreślone produkty na wystawie mogą zniechęcić klienta. Bardzo często do oświetlenia ekspozycji sklepowej stosowany jest moduł LED, którego światło skutecznie eksponuje produkty wystawowe. Dobrze zorganizowane sklepy stosują zunifikowaną ekspozycję, często ją odświeżają i nie zmieniają do momentu sprzedaży ostatniego produktu.

Sklepy, które stosują metahalogenkowe źródła często zapominają o ich wymianie. Żarówki tego typu należy wymieniać średnio po 8 tysiącach godzin pracy. Po tym czasie źródło słabnie, a moc strumienia spada nawet do poziomu 40%. Żarówki zmieniają również swoją charakterystykę barwową. Dlatego brak konserwacji systemu oświetleniowego sprawia, że po jakimś czasie przestaje on spełniać swoje zadanie.

Błędem jest także brak redukcji olśnienia. Jest to sytuacja, w które źródło światła jest umiejscowione tak, że znajduje się w polu widzenia klienta i oślepia go, kiedy ten przegląda oferowany asortyment. Podstawą jest ukierunkowanie strumieni światła na produkty, a nie w stronę klientów.