System wentylacji pomieszczeń

Prawidłowo stworzona wentylacja, zarówno ta znajdująca się w obrębie mieszkania, czy też w budynku użyteczności publicznej stanowi odrębny punkt podczas projektowania i aranżacji przestrzeni. Różnorodność przestrzeni oraz ich przeznaczenie wymaga od projektantów stworzenia indywidualnego przystosowania wielu elementów, wśród których kluczowym jest zachowanie odpowiedniej wentylacji pomieszczenia, a zachowaniem stałego, regularnego i prawidłowego dopływu powietrza. Te czynniki zostały jasno zaprezentowane w normach prawnych dotyczących zachowania odpowiedniego poziomu wentylacji i klimatyzacji dla budynków mieszkalnych (zarówno budynków wielorodzinnych, domów jednorodzinnych, jak i obiektów publicznych- biurowców, centrów handlowych itd.).

Sposobów wentylacji pomieszczeń jest bardzo wiele. Ich rodzaj regulowany jest normami i skupia się przede wszystkim na wyborze odpowiedniego modelu do istniejących, bądź będących w fazie przygotowania, możliwości obiektów. Różnorodność stosowanej wentylacji opiera się na rodzaju siły powodującej przepływ, gdzie wyróżniamy wentylację naturalną lub mechaniczną, sposób wymiany powietrza- wentylacja ogólna lub miejscowa, czas pracy- ciągły, okresowy; kierunkowość przepływu powietrza- wentylacja nawiewna, wywiewna, nawiewno-wywiewna, możliwość uzdatniania powietrza w zależności od modelu wentylacji np. z jonizacją, termostatem (w zależności od preferencji z możliwością chłodzenia lub ocieplenia powietrza, a także nawilżenia). Główna różnica w doborze odpowiedniej wentylacji skupia się także na prędkości nawiewu z możliwością regulacji od niskich, przez średnie do wysokich przepływów.

Idealnie dopasowana wentylacja to nie tylko sposób na zapewnienie przyjaznej i odpowiedniej atmosfery w budynku, to także doskonały sposób na obniżenie rachunków w przypadku ogrzewania pomieszczeń, a także zachowanie wysokiego poziomu bezpieczeństwa domowników w przypadkach zagrożenia życia lub zdrowia.

Prawidłowo działający system wentylacji pomieszczeń opiera się na prostej zasadzie cyrkulacji powietrza i wymianie gazowej- system dopuszcza odpowiednią ilość świeżego powietrza z zewnątrz za pomocą specjalnego nawiewnika, który wypełnia miejsce usuwanego wraz z zanieczyszczeniem powietrza z wewnątrz za pomocą kanałów wywiewnych. Sam nawiew powietrza to jedynie czynnik doprowadzający, wewnątrz pomieszczeń powinien zostać zachowany wysoki poziom przenikania. Ograniczenie swobodnego przepływu powietrza zarówno wewnątrz budynku, jak i na zewnątrz może negatywnie wpłynąć na jakość powietrza- zarówno pod względem ilości zawartego w nim tlenu, a także samej wilgotności powietrza. Zła wentylacja pomieszczeń może również negatywnie wpłynąć na samopoczucie osób znajdujących się w pomieszczeniu, zwłaszcza w przypadku pomieszczeń biurowych zauważalny jest spadek koncentracji oraz efektywność wykonywanych prac. W przypadku zjawiska niewłaściwego nawilżenia pomieszczeń. W przypadku kiepskiej wentylacji, wysokie stężenie dwutlenku węgla doprowadza do jego skraplania i osadzania się na ścianach, oknach, meblach. Zwilgotnienie ścian oraz brak wystarczającego osuszenia często doprowadza do namnażania się grzybów, które wydzielają szkodliwe substancje, które w zależności od gatunku mogą zaszkodzić życiu i zdrowiu domowników. Powstające w ten sposób pleśnie mogą wnikać w konstrukcję ścian budynków, niszcząc je od środka, dlatego należy szczególną uwagę zwracać na pojawiające się naloty.

W przypadku wentylacji stosowanej w budownictwie najczęstszym modelem jest wykorzystanie wentylacji naturalnej tzw. grawitacyjnej, której system opiera się na nieszczelności materiałów budowlanych- okien, drzwi wejściowych, a także samych ścian i poszyć dachowych budynków. Tego typu model był wykorzystywany samoczynnie z uwagi na słabej jakości materiały budowlane, a samo zjawisko słabej wentylacji nie miało miejsca. Podczas reorganizacji budynków, kiedy na rynku budowlanym pojawiły si wysokiej jakości okna i drzwi wyposażone w system uszczelnień, powstał problem prawidłowej wymiany powietrza.
Aby usprawnić system wentylacyjny zaczęto stosować specjalne okucia okien, które posiadają funkcję rozszczelnienia- mikro wentylację. W praktyce rzadko jest ona jednak wykorzystywana. Obsługa systemu mikro wentylacji opiera się na ułożeniu klamki w odpowiedniej pozycji (kąt 45 stopni). W ten sposób powstała szczelina pomiędzy framugą okna a uszczelką umożliwia ograniczony, jednak wystarczający stopień napływania i odprowadzania powietrza z wewnątrz budynków.
Alternatywą dla mikro wentylacji jest wykorzystywanie nawiewników, które montowane są w oknach lub ścianach budynków. Podawana przez producenta wydajność tych urządzeń pozwala na odpowiednie ich dopasowanie do powierzchni pomieszczenia. Wśród nawiewników możemy wyróżnić nawiewniki o regulowanym świetle napływu powietrza, oraz bez regulacji, w których powietrze napływa przez stałej wielkości otwór, co za tym idzie, wydajność takiego nawiewnika zależna jest od ciśnienia atmosferycznego. Niektóre z nich wyposażone są w specjalną przesuwnicę, którą można całkowicie odciąć przepływ powietrza. Nawiewniki tego typu mogą być regulowane ręcznie, w zależności od naszych potrzeb, bądź automatycznie, w zależności od ciśnienia atmosferycznego, wilgotności powietrza, a także siły wiatru napierającego na ścianę okien. Nawiewniki, które aktywnie reagują na zmianę różnicy ciśnienia, działają na zasadzie wyrównania go wewnątrz, w stosunku do ciśnienia znajdującego się w pomieszczeniu. W przypadku mocnych podmuchów wiatru przepustnice same ograniczają ilość napływającego powietrza, aby wartość ciśnienia pozostawała taka sama. Na rynku dostępne są również nawiewniki termostatyczne, które pod wpływem zmian temperatury zewnętrznej zmniejszają lub podwyższają ilość powietrza napływającego z zewnątrz. Umożliwia to zachowanie niskiej temperatury pomieszczeń w lecie oraz zatrzymanie ciepła w okresie zimowym. Tego typu nawiewniki, z uwagi na spore wymiary przepustnic, raczej montowane są w ścianach budynków, dla uzyskania lepszych efektów wentylacyjnych.
Wpływ na poziom wentylacji ma również poziom wilgotności. Nawiewniki higrosterowane, dzięki czujnikowi z taśmy poliamidowej, reagują na poziom wilgoci powietrza i w zależności od niego, automatycznie dopasowują światło przepływu powietrza. Specjalny czujnik reaguje w 3 wariantach:

• poziom wilgotności utrzymujący się poniżej 30-35%- przesłona zamknięta
• stała regulacja na poziomie 35-70% – przesłona pozycji średniej
• poziom wilgotności powyżej 70%- przesłona otwarta

Zjawisko rekuperacji

Mówiąc o wentylacji pomieszczeń nie sposób nie wspomnieć o jednej kluczowej sprawie- izolacji, a właściwie momencie zachowania ciepła. Niewłaściwa wentylacja pomieszczeń może doprowadzić do znacznej utraty ciepła wewnątrz obiektów, co za tym idzie doprowadzić do sporych spadków temperatury w okresie grzewczym, tym samym podnoszenia się kosztów utrzymania. W celu redukcji strat ciepła coraz częściej wykorzystywane są rekuperatory, mechaniczne elementy instalacji wentylacyjnej, które umożliwiają odzyskanie części ciepła powietrza wywiewanego z pomieszczeń i powtórnego wykorzystania do ogrzania powietrza nawiewanego w procesie cyrkulacji.

Budowa rekuperatora

Rekuperator składa się z pary wentylatorów doprowadzających i odprowadzających powietrze, wymiennika ciepła oraz filtrów powietrza wraz z automatycznym sterownikiem. Kluczowym elementem, który świadczy o wydajności urządzeń są wysokiej jakości filtry, które oczyszczają przedostające się do pomieszczeń powietrze.

Normy wentylacyjne wykorzystywane w budownictwie mieszkalnym

Według zasad prawa budowlanego system wentylacji powinien być montowany w pomieszczeniach, doprowadzając świeże powietrze, oraz wewnątrz samego mieszkania dla zapewnienia prawidłowej cyrkulacji powietrza. Nawiewniki powinny być montowane we wszystkich pokojach, nie zaleca się ich montażu jedynie w łazienkach, gdyż skraplająca się para wodna w zimie, mogłabym doprowadzić do ich zamrożenia. Liczbę montowanych nawiewników określą się w stosunku do powierzchni mieszkania, a także samego pokoju oraz parametrów filtracji samych urządzeń, które jak wspomnieliśmy podane są na opakowaniu. Statystycznie zakłada się, że człowiek potrzebuje około 20m3 powietrza na godzinę. W tym czasie powinna nastąpić również całkowita wymiana powietrza w danym pomieszczeniu. Konsekwencje kiepskiej wentylacji budynków mogą objawiać się pogorszeniem stanu zdrowia, nie tylko psychicznego, ale i fizycznego (przykładowe objawy- zmęczenie, ospałość, brak motywacji do działania, brak koncentracji, obojętność, ogólna stagnacja). Modele wentylacji projektowane przez architektów powinny realizować normy uchwalone przez Polski Komitet Normalizacyjny w zeszycie PN-83/B-03430. Wentylacja w budynkach mieszkalnych, zamieszkania zbiorowego i użyteczności publicznej, w której w 2000 roku wprowadzono zmianę PN-83/B-03430 i PN-83/B-03430/Az3:2000.